Wat zijn de belangrijkste oorzaken van netcongestie?

Netcongestie ontstaat wanneer het elektriciteitsnet onvoldoende capaciteit heeft om aan de energievraag te voldoen. Dit groeiende probleem zorgt voor lange wachttijden bij nieuwe aansluitingen en belemmert de uitrol van snellaadinfrastructuur. De belangrijkste oorzaken zijn de snelle toename van elektrisch vervoer, duurzame energiebronnen en elektrificatie van industrie, terwijl de uitbreiding van het net niet snel genoeg kan volgen.

Wat is netcongestie precies en waarom is het een probleem?

Netcongestie betekent dat het elektriciteitsnet op een bepaalde locatie niet genoeg capaciteit heeft om alle aanvragen voor stroomlevering of teruglevering te verwerken. Het verschil tussen netcapaciteit en energiebehoefte wordt te groot, waardoor nieuwe aansluitingen worden uitgesteld of zelfs geweigerd.

Het elektriciteitsnet is ontworpen voor een bepaalde maximale belasting. Wanneer te veel gebruikers tegelijk veel stroom vragen of terugleveren, ontstaat overbelasting. Dit betekent niet dat er een tekort aan elektriciteit is, maar dat de kabels en transformatoren onvoldoende capaciteit hebben om die stroom op die specifieke plek te transporteren.

Voor bedrijven en particulieren heeft dit concrete gevolgen. Organisaties die willen investeren in snellaadinfrastructuur, productieuitbreiding of andere energie-intensieve activiteiten krijgen te maken met wachttijden van meerdere jaren. Netbeheerders kunnen in gebieden met congestie geen nieuwe aansluitingen realiseren totdat het net is uitgebreid. Dit remt investeringen en innovatie, vooral in de transitie naar duurzame mobiliteit.

In Nederland groeit netcongestie snel. Steeds meer regio’s kampen met beperkte netcapaciteit, waardoor de uitrol van laadinfrastructuur en andere duurzame initiatieven stagneert. Het probleem speelt zowel bij particulieren die zonnepanelen willen terugleveren als bij bedrijven die snelladers willen plaatsen.

Welke factoren zorgen voor overbelasting van het elektriciteitsnet?

De overbelasting van het elektriciteitsnet heeft meerdere oorzaken die elkaar versterken. De groei van elektrisch rijden speelt een belangrijke rol. Elektrische auto’s en vrachtwagens hebben forse hoeveelheden stroom nodig, vooral bij snelladen. Wanneer meerdere snelladers tegelijk actief zijn op een locatie, kan de piekbelasting het lokale net overschrijden.

Duurzame energieopwekking draagt ook bij aan netcongestie. Zonnepanelen op daken van bedrijven en woningen leveren overdag grote hoeveelheden stroom terug aan het net. Deze teruglevering kan het net lokaal overbelasten, vooral in gebieden waar veel zonnepanelen zijn geïnstalleerd. Windparken zorgen voor vergelijkbare uitdagingen bij de invoeding van grote hoeveelheden energie.

De elektrificatie van industrie en verwarming vergroot de vraag naar elektriciteit aanzienlijk. Bedrijven schakelen over van gas naar elektrische processen, woningen krijgen warmtepompen in plaats van cv-ketels. Deze transitie is noodzakelijk voor verduurzaming, maar vraagt veel van het bestaande elektriciteitsnet.

Datacenters en andere grootverbruikers vragen constant grote hoeveelheden stroom. Hun vestiging in bepaalde regio’s kan de lokale netcapaciteit volledig benutten, waardoor er geen ruimte meer is voor andere aansluitingen.

Het probleem wordt versterkt doordat het elektriciteitsnet niet snel genoeg kan worden uitgebreid. De vraag naar elektriciteit groeit sneller dan de netcapaciteit. Alle genoemde factoren samen zorgen ervoor dat steeds meer locaties tegen de grenzen van het bestaande net aanlopen.

Waarom kan het elektriciteitsnet niet snel genoeg worden uitgebreid?

Netuitbreiding is een complex en tijdrovend proces met meerdere structurele knelpunten. Vergunningsprocedures nemen vaak jaren in beslag. Netbeheerders moeten vergunningen aanvragen bij gemeenten en provincies, waarbij ruimtelijke ordening, omgevingsrecht en bestemmingsplannen een rol spelen. Deze procedures kennen vaak bezwaarperiodes en kunnen juridische procedures opleveren.

De fysieke aanleg van nieuwe kabels en transformatorstations vraagt veel tijd. Kabels moeten worden ingegraven, vaak onder wegen en in dichtbevolkte gebieden. Dit vereist afstemming met wegbeheerders, andere nutsbedrijven en omwonenden. De werkzaamheden verstoren het verkeer en vragen zorgvuldige planning.

Er is een groot tekort aan geschoolde technici en installateurs. De energietransitie vraagt om duizenden extra vakmensen, maar opleidingscapaciteit en arbeidsmarkt kunnen deze vraag niet bijhouden. Netbeheerders concurreren met andere sectoren om hetzelfde personeel.

De procedures bij netbeheerders zelf zijn complex. Aanvragen moeten worden beoordeeld, netberekeningen gemaakt, ontwerpen uitgewerkt en materialen besteld. Bij krapte op de markt kunnen levertijden van transformatoren en andere componenten oplopen tot meer dan een jaar.

Investeringskosten vormen een grote uitdaging. Netuitbreiding kost miljoenen euro’s per project. Netbeheerders moeten deze investeringen verantwoorden en financieren, waarbij budgetten beperkt zijn. De kosten voor verzwaring van een netaansluiting kunnen voor individuele aanvragers torenhoog zijn, soms honderdduizenden euro’s.

Netbeheerders moeten prioriteren tussen aanvragen. Bij beperkte capaciteit krijgen bepaalde projecten voorrang, zoals woningbouw of cruciale voorzieningen. Dit betekent dat andere aanvragers langer moeten wachten, soms vijf tot tien jaar.

Hoe beïnvloedt netcongestie de uitrol van snellaadinfrastructuur?

Netcongestie remt de uitrol van snellaadinfrastructuur aanzienlijk. Snelladen vereist een hoog vermogen, vaak tussen 150 en 400 kilowatt per laadpunt. Voor een laadplein met meerdere snelladers kan de totale aansluiting oplopen tot meerdere megawatt. Veel locaties beschikken simpelweg niet over deze netcapaciteit.

Locatie-eigenaren en exploitanten lopen tegen concrete barrières aan. Een supermarkt of sportaccommodatie die snelladers wil plaatsen, ontdekt vaak dat de bestaande netaansluiting ontoereikend is. Een nieuwe of verzwaarde aansluiting aanvragen leidt tot confrontatie met netcongestie. Wachttijden van drie tot zeven jaar zijn geen uitzondering in drukke regio’s.

De concurrentiestrijd om beschikbare netcapaciteit is intens. Wanneer in een gebied beperkte capaciteit beschikbaar komt, willen meerdere partijen hiervan profiteren. Wie als eerste een aanvraag indient of wiens project prioriteit krijgt, heeft een concurrentievoordeel. Dit leidt tot strategische claims op netcapaciteit, soms zonder concrete plannen.

Financiële gevolgen van lange wachttijden zijn groot. Investeringen in laadinfrastructuur kunnen niet renderen als de laders niet operationeel zijn. Locatie-eigenaren missen inkomsten uit laaddiensten en het aantrekken van klanten met elektrische voertuigen. De business case wordt onzeker wanneer onduidelijk is wanneer netcongestie wordt opgelost.

Bestemmingslocaties zijn extra kwetsbaar. Snelweglocaties krijgen vaak voorrang bij netbeheerders vanwege hun strategische betekenis voor de hoofdinfrastructuur. Bestemmingslocaties zoals winkelcentra, sportaccommodaties en supermarkten hebben minder prioriteit, terwijl juist deze locaties ideaal zijn voor snelladen tijdens andere activiteiten.

Welke oplossingen bestaan er voor snelladen bij netcongestie?

Gelukkig bestaan er innovatieve oplossingen die snelladen mogelijk maken ondanks beperkte netcapaciteit. Accu-buffersystemen zoals de ChargeBox bieden een doorbraak. Deze systemen slaan elektriciteit op in grote batterijen die langzaam worden opgeladen vanuit het bestaande net. Wanneer een auto snel moet laden, levert de batterij het benodigde vermogen zonder het net te belasten. Hierdoor is ultrasnelladen mogelijk met een lichte netaansluiting.

Smart charging en dynamisch laadmanagement verdelen het beschikbare vermogen intelligent over aangesloten voertuigen. Het systeem monitort de netbelasting en past het laadvermogen per voertuig aan. Wanneer meerdere auto’s tegelijk laden, krijgt elk voertuig een deel van de beschikbare capaciteit. Dit maximaliseert het gebruik van de bestaande netaansluiting.

Combinatie met lokale energieopwekking vermindert de vraag aan het net. Zonnepanelen op het dak van een supermarkt of bedrijfspand leveren overdag stroom voor de laders. Overtollige zonne-energie kan in batterijen worden opgeslagen voor gebruik wanneer de zon niet schijnt. Deze combinatie maakt locaties minder afhankelijk van netcapaciteit.

Tijdelijke oplossingen overbruggen de wachttijd op netuitbreiding. Mobiele accu-units kunnen worden geplaatst totdat de netaansluiting is gerealiseerd. Hierdoor kunnen exploitanten alvast starten met laaddiensten en inkomsten genereren, terwijl de definitieve infrastructuur wordt voorbereid.

Wij bieden complete oplossingen voor snelladen bij netcongestie. Van advies over de meest geschikte technologie tot volledige realisatie en exploitatie. Onze expertise in accu-buffersystemen, smart charging en energiemanagement stelt locatie-eigenaren in staat om snellaadinfrastructuur te realiseren zonder jarenlang te wachten op netuitbreiding. We ontzorgen volledig, van financiering en vergunningen tot installatie en onderhoud, zodat jouw locatie kan profiteren van de groeiende vraag naar snelladen.